ΝΑΝΝΙΝΑ ΣΑΚΚΑ-ΝΙΚΟΛΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΠΟ ΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΛΑΩΝ

Αυτό το βιβλίο είναι μια συλλογή μύθων απ’ τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Αντιπροσωπεύονται όλες οι ήπειροι, Αυστραλία, Αφρική, Ασία, Αμερική και Ευρώπη. Χωριστούς μύθους συνεισφέρουν οι χώρες  Κίνα, Ιαπωνία, Ινδία, Περσία, Αίγυπτος, Ελλάδα, Ρώμη και οι γεωγραφικές περιοχές της Σκανδιναβίας, της Κεντρικής Ευρώπης και της Ανατολικής Ευρώπης, όπου άνθησαν οι μεγάλοι ασιατικοί και ευρωπαϊκοί πολιτισμοί. Η Αμερική συνεισφέρει τρεις μύθους, έναν για κάθε μεγάλη πολιτισμική οντότητα της ηπείρου.

Πριν από κάθε μύθο, ή ομάδα μύθων στην περίπτωση της Αμερικής, παρουσιάζεται με συντομία  σε ένα εισαγωγικό κείμενο η κοσμοθεωρία του εν λόγω πολιτισμού και το μυθοποιητικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται ο κάθε μύθος. Επίσης, σε μια γενική εισαγωγή, την οποία θεωρώ καταπληκτική, η συγγραφέας εξηγεί πώς δημιουργήθηκαν οι μύθοι. Στο κείμενο αποδίδεται με απλό και κατανοητό τρόπο η φιλοσοφική διάθεση της μυθολογίας, η χρήση της για την κατανόηση της φύσης και η έκφραση του σεβασμού του ανθρώπου για αυτήν, αλλά  και την συμβολική αφήγηση του εκπολιτισμού των ανθρώπων και την προσπάθεια επιβολής στη φύση  μέσα απ’ την ηρωική μυθολογία. Οι μύθοι φυσικά είναι αποδοσμένοι σε συντομότερη και απλούστερη μορφή, ώστε να είναι κατανοητοί από παιδιά και να μπορούν να χωρέσουν αρκετοί μέσα σε ένα βιβλίο. Για τις συντομεύσεις, αξίζει να αναφερθεί ότι περιλαμβάνεται περιληπτική αφήγηση του ινδικού έπους Ραμαγιάνα!

Το βιβλίο περιλαμβάνει και εικονογράφηση, η οποία είναι άφθονη, πολύ ρομαντική και στις ζωγραφιές περιέχονται υποβλητικές και ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες. Οι εικόνες δεν φαίνονται επίπεδες, αλλά έχουν βάθος και ξεχωρίζουν οι πινελιές τους, σαν αληθινοί πίνακες.

Τόσο η απόδοση των μύθων όσο και οι εισαγωγές είναι γραμμένα πολύ όμορφα. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί απλή και κατανοητή γλώσσα και ο τρόπος γραφής αναδεικνύει την ποίηση και τη φαντασία των μύθων.

Όμως, έχω να κάνω κάποιες παρατηρήσεις για ορισμένα από τα στοιχεία που δίνει η συγγραφέας. Πρώτον, με ξένισε η πληροφορία ότι για κάποιους λαούς, συγκεκριμένα τους αρχαίους Αιγύπτιους και τους Κέλτες, αναφέρεται στα εισαγωγικά κειμενάκια ότι δεν έχουν μύθους. Αυτή η πληροφορία ξέρω, από προσωπικά διαβάσματα σε άλλα βιβλία και σε ηλεκτρονικές πηγές, δεν ισχύει. Υπάρχουν αρκετοί αιγυπτιακοί  μύθοι, όπως η γέννηση του θεού Ώρου και ο πόλεμος με τον θεό Σετ, ο μύθος της λεοντόμορφης θεάς Σεκχμέτ που ήθελε να καταστρέψει τον κόσμο και πώς νικήθηκε από τον Ρα, το θεό του ήλιου και άλλοι ακόμη. Όσο για τους Κέλτες, έχουν κι αυτοί ποικιλία μύθων: τη θεά/τριάδα θεοτήτων Μόριγκαν, που επέλεγε αυτούς που έπεφταν στη μάχη μεταμορφωμένη σε κοράκι, περιπέτειες μυθικών πολεμιστών, πόλεμοι με γίγαντες, αρπαγές ηρώων από νεράιδες και ποικίλες άλλες ιστορίες. Ακόμη, στο εισαγωγικό κειμενάκι για τους ρωμαϊκούς μύθους, όταν αναφέρει τους θεούς των Ρωμαίων δεν συγκαταλέγει σε αυτούς την Αφροδίτη/Venus, η οποία ήταν μια σημαντικότατη θεότητα για αυτούς, ως μητέρα του γενάρχη τους Αινεία. Ίσως αυτά είναι λεπτομέρειες, αλλά σε ένα βιβλίο γνώσεων που απευθύνεται σε παιδιά είναι σημαντικό να είναι διασταυρωμένες και ορθές οι παρεχόμενες πληροφορίες.

 Δεύτερον, ο ένας από τους Ελληνικούς μύθους, ο μύθος του Έρωτα και της Ψυχής, είναι πιθανόν μεταγενέστερος. Τον διηγείται ο Ρωμαίος ποιητής Απούλιος (124-170 μ.Χ. περίπου), στο βιβλίο του «Μεταμορφώσεις». Οι μελετητές λένε ότι η ιστορία Έρωτα και Ψυχής προέρχεται από λαϊκό αρχαίο παραμύθι με ανάμειξη μοτίβων από την ελληνιστική ποίηση. Οπότε, δεν μου φαίνεται πολύ καλή επιλογή, καθώς δεν είναι πραγματικά ένας αρχαίος, πρωτότυπος μύθος. Θα περίμενε κανείς στην ενότητα της Ελλάδας κάποιο μύθο με τον Ηρακλή ή τον Θησέα ή  κάποιον μύθο από τους τραγικούς αντί για έναν ρωμαϊκό, στην ουσία, μύθο. Πρέπει να παραδεχτώ εξάλλου ότι ο συγκεκριμένος μύθος είναι πολύ ρομαντική ιστορία.

Γενικά οι μύθοι που περιέχονται στο βιβλίο είναι ελκυστικοί, ονειρικοί και μερικοί προσφέρουν διδάγματα σχετικά με το σεβασμό που οφείλει ο άνθρωπος στη φύση και με τις αρετές που χρειάζεται ο άνθρωπος. Κυρίως, βοηθούν τον αναγνώστη να ονειρεύεται και να αναπτύσσει την φαντασία του. Ο μόνος μύθος που δεν μ’ άρεσε καθόλου είναι ο ρωμαϊκός, ο οποίος είναι πολύ σκληρός, εξαιρετικά πεζός, δεν έχει καθόλου φαντασία, ούτε κάποιο επιμύθιο ή ηθικό δίδαγμα.

Συμπερασματικά, θεωρώ ότι είναι ένα πολύ καλό βιβλίο, παρά τις όποιες μικρές παραλείψεις του,  ιδανικό για πρώτη επαφή των παιδιών μεγάλων τάξεων του δημοτικού με την κουλτούρα άλλων λαών. Προσωπικά, θεωρώ ότι απευθύνεται σε παιδιά πέμπτης-έκτης δημοτικού και πάνω, καθώς ορισμένοι μύθοι είναι αρκετά σκληροί ή και κάπως τρομαχτικοί αλλά και επειδή στις εισαγωγές αναφέρονται φιλοσοφικές έννοιες.

Βαθμολογία: 9/10

Τίτλος βιβλίου: Από τη μυθολογία των λαών

Συγγραφέας: Ναννίνα Σακκά-Νικολακοπούλου

Εικονογράφος: Δημήτρης Καλαντζάκης

Εκδόσεις: Φυτράκη

 Αριθμός σελίδων: 94

MARCO CATTANEO, JASMINA TRIFONI, ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ UNESCO: ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

Αυτό το βιβλίο είναι μεγάλου μεγέθους λεύκωμα το οποίο παρουσιάζει, με κείμενα και φωτογραφίες, εκατό (100) από τις περιοχές σε όλο τον κόσμο οι οποίες έχουν κηρυχθεί από την UNESCO Παγκόσμια Φυσική Κληρονομιά της Ανθρωπότητας. Εντάσσεται στη σειρά βιβλίων πληροφόρησης και ευαισθητοποίησης για τους τόπους Παγκόσμιας Φυσικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Αυτή η δράση ξεκίνησε απ’ το 1972 με τη σύμβαση για την Προστασία της Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς του κόσμου. Οι τόποι που εντάσσονται σε αυτή τη συνθήκη θεωρούνται τόσο σημαντικοί ώστε η προστασία τους είναι ζήτημα όχι μόνο εθνικό αλλά και παγκόσμιο. Η ένταξη προστατευόμενων περιοχών σε αυτή τη σύμβαση είναι τόσο συμβολική όσο και πρακτική, καθώς το πρόγραμμα υποστηρίζει περαιτέρω προστατευτικές επεμβάσεις και σχεδιασμό προγραμμάτων προστασίας για τις περιοχές που βρίσκονται υπό την αιγίδα του.
Το βιβλίο, για να είναι πιο εύχρηστο, εντάσσει τις περιοχές σε γεωγραφικές ενότητες με βάση την ήπειρο στη οποία βρίσκονται. Οπότε, οι ενότητες, με σειρά εμφάνισης, είναι: Ευρώπη, Αφρική, Ασία, Αμερική, Ωκεανία. Κάθε ήπειρος εισάγεται με ένα σύντομο κειμενάκι, το οποίο εξηγεί, με δύο λόγια την οικολογική ιστορία της εν λόγω ηπείρου και τη σημασία της ύπαρξης σε αυτήν προστατευόμενων φυσικών περιοχών. Οι περιοχές της Ευρώπης οι οποίες εντάσσονται στη Σύμβαση της Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς είναι: η Σουηδία, το Δάσος Μπιαλοβέτα ανάμεσα στη Λευκορωσία και στην Πολωνία, δύο περιοχές στο Ηνωμένο Βασίλειο, το Ακρωτήριο Τριρολάτα, Ακρωτήριο Πόρτο, Βιότοπος Σκάντολα και κολπίσκοι της Τιάνα στη Γαλλία, στο νησί της Κορσικής, τα Πυρηναία και το όρος Περντί στη Γαλλία και την Ισπανία, ο Εθνικός Δρυμός Κότο Δινιάνα στην Ισπανία, το Δαφνόδασος της Μαδέρας στην Πορτογαλία, οι κορυφές Γιουνγκφράου, Άλετσχορν και Μπίτσχορν στην Ελβετία, τα νησιά του Αιόλου στην Ιταλία, τα σπήλαια Σκότσιαν στη Σλοβενία, οι Λίμνες του Πλίτβιτσε στην Κροατία, ο Εθνικός Δρυμός Ντουρμιτόρ στη Γιουγκοσλαβία-Μαυροβούνιο, τα σπήλαια Αγκτελέκ και Σλοβάκ Κάρστ στη Σλοβακία και στην Ουγγαρία, το Δέλτα του Δούναβη στη Ρουμανία και ο Δυτικός Καύκασος στη Ρωσία.

Οι περιοχές της Αφρικής οι οποίες εντάσσονται στη Σύμβαση της Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς είναι: ο Εθνικός Δρυμός Μπανκ ντ’ Αργουίν στη Μαυριτανία, οι Φυσικές Περιοχές Αϊρ και Τενερέ στο Νιγήρ, ο Εθνικός Δρυμός Σίμεν στην Αιθιοπία, ο Εθνικός Δρυμός των Βουνών Ρουενζόρι και ο Εθνικός Δρυμός του Απρόσιτου Μπουίντι στην Ουγκάντα, οι Εθνικοί Δρυμοί της Λίμνης Τουρκάνα στην Κένυα, ο Εθνικός Δρυμός Βιρούνγκα στο Κονγκό-Ζαϊρ, ο Εθνικός Δρυμός Σερενγκέτι, ο Εθνικός Δρυμός του Κιλιμάντζαρο, η Διατηρητέα Περιοχή Γκορονγκόρο και ο Βιότοπος Σίλους Γκέιμ στην Τανζανία, η θέση Μόσι-Οα-Τούνια/καταρράκτες Βικτόρια/ στη Ζάμπια και στη Ζιμπάμπουε, ο Εθνικός Δρυμός Μάνα Πουλς με τις Περιοχές Σαφάρι Σάπι και Τσεβόρε στη Ζιμπάμπουε, η θέση Ουαχαλάμπα/Πάρκο Ντράκενσμπεργκ και ο Υδροβιότοπος της Σάντα Λουτσία στη Νότια Αφρική,ο Βιότοπος του Τσίνγκι ντε Μπεμαράχα στη Μαδαγασκάρη και η Ατόλη της Αλντάμπρα στις Σεϋχέλλες.

Οι περιοχές της Ασίας οι οποίες εντάσσονται στη Σύμβαση για την Παγκόσμια Φυσική Κληρονομιά είναι: η Κοιλάδα Γκέρεμε και το Παμούκαλε στην Τουρκία, τα Ηφαίστεια της Καμτσάκα, η Λίμνη Βαϊκάλη, το κεντρικό Σιχότε Αλίν και τα Χρυσά Όρη του Αλτάι στη Ρωσία, οι θέσεις Χουανγκλόνγκ και Τζιουζαϊγκού, η θέση Χουάνγκσαν και η θέση Βουλινγκιουάν στην Κίνα, η θέση Σιρακάμι Σάνκι στην Ιαπωνία, ο Βασιλικός Εθνικός Δρυμός Τσιτβάν και ο Εθνικός Δρυμός Σαγκαρμάθα στο Νεπάλ, ο Εθνικός Δρυμός Νάντα Ντέβι, ο Εθνικός Δρυμός Καζιράνγκα, η Άγρια Φύση του Μάνας και ο Εθνικός Δρυμός  Κεολαντέο  στην Ινδία,  ο Δασικός Βιότοπος Σινχαράτζα στη Σρι Λάνκα, η θέση Σουντάρμπανς στο Μπαγκλαντές, οι θέσεις Θουνγκ Γιάι και Χουάι Χα Χαένγκ στην Ταϊλάνδη, ο Όρμος Χα Λονγκ στο Βιετνάμ, το Θαλάσσιο Πάρκο του Κοραλλιογενούς Φράγματος Τουμπατάχα στις Φιλιππίνες, ο Εθνικός Δρυμός Κιναμπάλου στη Μαλαισία, ο Εθνικός Δρυμός Γκουνούγκ Μουλού στη Μαλαισία, ο Εθνικός Δρυμός Ουτζούνγκ Κουλόν  και ο Εθνικός Δρυμός Κομόντο στην Ινδονησία.

Οι περιοχές της Αμερικής οι οποίες εντάσσονται στη Σύμβασης της Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς είναι: οι θέσεις Κλουάν, Ρανγκέλ, Σεντ Ελίας, Όρμος Γκλασίρ και Τατσνσίνι Άλσεκ  και το Διεθνές Πάρκο Ειρήνης Γουότερτον Γκλασίρ στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά, το Εθνικό Πάρκο του Δάσους Μπάφαλο, οι Εθνικοί Δρυμοί των Καναδικών Βραχωδών Ορέων, το Επαρχιακό Πάρκο Δεινοσαύρων και ο Εθνικός Δρυμός Γκρος Μορν στον Καναδά, ο εθνικός Δρυμός Γέλοουστόουν, ο Εθνικός Δρυμός του Ρέντγουντ, ο Εθνικός Δρυμός Γιοσεμάιτ, ο Εθνικός Δρυμός του Γκραντ Κάνυον, ο Εθνικός Δρυμός των Βουνών Γκρέιτ Σμόουκι, ο Εθνικός Δρυμός Εβεργκλέιντς και ο Εθνικός Δρυμός των Ηφαιστείων της Χαβάης στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Βιότοπος των Φαλαινών του Ελ Βισκαΐνο στο Μεξικό, το Κοραλλιογενές Φράγμα του Μπελίζ στην Μπελίζ, η Νήσος ντε Κόκος  και ο Βιότοπος του Γκουανακάστε στην Κοσταρίκα, ο εθνικός Δρυμός Νταριέν στον Παναμά, ο Εθνικός Δρυμός Κανάιμα στη Βενεζουέλα, τα νησιά Γκαλαπάγκος στο Εκουαδόρ, ο Εθνικός Δρυμός Ουασκαράν και ο Εθνικός Δρυμός Μανού στο Περού, ο Εθνικός Δρυμός Νοέλ Κεμπφ Μερκάδο στη Βολιβία, η θέση Παντανάλ, ο Βιότοπος του Νοτιοανατολικού Ατλαντικού  και η θέση Φερνάντο ντε Νορόνια και Ατόλη ντας Ρόκας στη Βραζιλία, οι Καταρράκτες του Ιγκουαζού στην Αργεντινή και στη Βραζιλία, ο παγετώνας Γκλασιάρες και η Χερσόνησος Βαλντές στην Αργεντινή.

Οι περιοχές της Ωκεανίας οι οποίες εντάσσονται στη Σύμβαση της Παγκόσμιας Φυσικής Κληρονομιάς είναι: ο Εθνικός Δρυμός Κακαντού, τα Υγρά Τροπικά Δάση της Κουίνσλαντ, το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα, η Νήσος Φρέιζερ, ο Όρμος των Καρχαριών, ο Εθνικός Δρυμός Ουλουρού/Κάτα Τιούτα, οι Βιότοποι του Κεντροανατολικού Όμβριου Δάσους, τα Μεγάλα Γαλάζια Όρη, τα Πάρκα της Τασμανίας και η Νήσος Μακουάρι στην Αυστραλία, η θέση Τεβαχιπουνάμου  και οι Υποανταρκτικές Νήσοι της Νέας Ζηλανδίας στη Νέα Ζηλανδία.

Κάθε περιοχή αντιστοιχεί με ένα κεφάλαιο και ένα κειμενάκι το οποίο παρουσιάζει με συντομία την ιστορία της ανακάλυψης της περιοχής και της ένταξης της υπό καθεστώς προστασίας, τους τυχόν θρύλους που συνδέονται με αυτή, τα γεωλογικά της χαρακτηριστικά, την πανίδα και τη χλωρίδα της περιοχής και τους κινδύνους που αντιμετωπίζει αυτή. Τα κριτήρια ένταξης των περιοχών στο πρόγραμμα προστασίας της UNESCO δεν είναι μόνο η βιοποικιλότητα και η σπανιότητα  των υπαρχόντων φυτικών και ζωικών ειδών και η ποικιλότητα των οικοσυστημάτων αλλά και τα ασυνήθιστα γεωλογικά χαρακτηριστικά. Παραδείγματα περιοχών οι οποίες περιλήφθηκαν στη σύμβαση λόγω της ασυνήθιστης γεωλογικής διαμόρφωσης που παρουσιάζουν είναι το Παμούκαλε στην Τουρκία, το Μονοπάτι του Γίγαντα στην Αγγλία, ο Εθνικός Δρυμός Ουλουρού/Κάτα Τιούτα στην Αυστραλία και το Επαρχιακό Πάρκο Δεινοσαύρων στον Καναδά.

Σε κάθε κεφάλαιο περιλαμβάνεται μεγάλος αριθμός θεαματικότατων πολύχρωμων φωτογραφιών. Αυτές απεικονίζουν πανοραμικές απόψεις της κάθε φορά παρουσιαζόμενης περιοχής, ιδιαίτερες απόψεις τοπίων, αντιπροσωπευτικά φυτά, ζώα και πτηνά του κάθε φορά περιγραφόμενου οικοσυστήματος.

Η αφθονία των θαυμάσιων φωτογραφιών το καθιστούν σωστό κόσμημα για τη βιβλιοθήκη κάθε βιβλιόφιλου που αγαπά τη φύση και τα ταξίδια ή κάθε  περιβαλλοντολόγου που αγαπά τα βιβλία. Επίσης, τα κείμενα είναι γραμμένα με απλό και ενδιαφέροντα τρόπο. Τέλος, οι χάρτες, οι οποίοι είναι απαραίτητοι σε τέτοιου είδους βιβλία, είναι  άφθονοι, απλοί και κατανοητοί και στον μη ειδικό αναγνώστη.

Το μόνο μεγάλο ελάττωμα των παρουσιάσεων, κατά τη γνώμη μου, είναι η έλλειψη επεξήγησης των κάθε φορά χρησιμοποιούμενων κριτηρίων για την ένταξη των περιοχών στο πρόγραμμα προστασίας της UNESCO. Αυτά παρουσιάζονται μόνο με συντομογραφίες, των οποίων η αντιστοίχηση με συγκεκριμένα κριτήρια δεν εξηγείται πλήρως πουθενά μέσα στην έκδοση, ούτε καν στα περιεχόμενα. Αυτή, θεωρώ, είναι μια αρκετά μεγάλη παράλειψη, καθώς τα κριτήρια ένταξης είναι σημαντικό να κατανοηθούν απ’ τον αναγνώστη.

Επίσης, θα χρειαζόταν, κατά τη γνώμη μου καλύτερη επιμέλεια, καθώς υπάρχουν αρκετές μικρές αβλεψίες. Η καλύτερη επιμέλεια θα το έκανε αξεπέραστο ποιοτικά, αλλά και τώρα είναι μια εξαιρετικά ελκυστική έκδοση.

Εξάλλου, αυτό το μεγάλου μεγέθους λεύκωμα μπορεί, μέσα από τα κείμενα αλλά κυρίως μέσω των φωτογραφιών που περιέχει, να ταξιδέψει τον αναγνώστη απ’ την πολυθρόνα του στα πέρατα του κόσμου και να του δείξει την ομορφιά της Γης, οπότε οποιαδήποτε μικροελαττώματα παραβλέπονται.

Βαθμολογία: 10/10

Τίτλος Βιβλίου: Παγκόσμια Κληρονομιά UNESCO: Προστατευόμενες Φυσικές Περιοχές

Συγγραφέας: Marco Cattaneo, Jasmina Trifoni

Εκδόσεις: Δομική

Αριθμός Σελίδων: 400